Photo by Joshua Díaz
Eens kwam er een stel hun therapiesessie binnen en bood me een cadeau aan. Het was een ingelijste strip uit de syndicated “Hagar the Horrible”-serie. Hierin worstelen Hagar en zijn vriend zich omhoog op een hoge bergtop om de Grote Goeroe het geheim van waar geluk te vragen. Daar vertelt de Goeroe hen dat het pad naar geluk bestaat uit ontbering, onthouding, armoede en celibaat. Hagars antwoord is: “Is er iemand anders hierboven met wie ik kan praten?”
Deze simpele cartoon heeft veel betekenissen. De oppervlakkige boodschap is duidelijk: wij willen allemaal een manier om onze problemen te omzeilen. Koppels rennen niet bij het eerste teken van problemen naar therapie. Onderzoekers schatten dat het vaak vijf tot zeven jaar duurt voordat sommigen hulp zoeken. Net als gevangenen die elke hoek van onze cel verkennen, zoeken we naar een uitweg, waarbij we de open deur vermijden die ons door onze patstelling zou leiden. Wanneer we wanhopig zijn dat er misschien geen ontsnappingsluik is, zoeken we uiteindelijk een therapeut. We twijfelen misschien aan onze eigen capaciteiten op dit punt, maar we twijfelen er nooit aan dat therapeuten slimme trucs hebben om ons om onze problemen heen te helpen zonder er doorheen te gaan.
Weinigen van ons gaan in therapie om onszelf te veranderen. Meestal zoeken we naar manieren om onze situatie of onze partner veranderen, terwijl we hetzelfde blijven. We zoeken naar simpele tips, technieken en zegeningen die ons vertellen hoe we moeten communiceren en medelevend moeten zijn (lees: makkelijke manieren om je begrepen te voelen en medeleven te ontvangen). De onderliggende boodschap van elke therapeutische techniek is: “Pas dit op de juiste manier toe en je probleem zal oplossen.” Maar technieken kunnen interpersoonlijke problemen niet oplossen – alleen veranderingen in ons kunnen dat. Uittreksel uit boek Passionate Marriage Keeping Love and Intimacy Alive in Committed Relationsships Dr. David Schnarch
Therapie die toegepast bij psychische problemen, relatieproblemen of seksuele problemen is een benadering voor de behandeling van problemen door te praten met een “psychotherapeut” soms in de volksmond ook een ‘praattherapeut’ genoemd. Het staat ook bekend als gesprekstherapie, counseling, psychosociale therapie of, gewoon, therapie. Tijdens de praatherapie leer je je specifieke problemen onderkennen en hoe je gedachten, emoties en gedragingen je humeur beïnvloeden. Praattherapie helpt je om te leren hoe je je leven onder controle kunt krijgen en kunt reageren op uitdagende situaties met gezonde copingvaardigheden.
Er zijn veel vormen van praattherapie.
Het type dat voor u geschikt is, hangt af van uw situatie. Praattherapie kan helpen bij de behandeling van de meeste psychische problemen, waaronder:
Angststoornissen, zoals sociale angst, obsessief-compulsieve stoornis (OCD), fobieën, paniekstoornis of posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Stemmingsaandoeningen, zoals stress, depressie of manie of in ernstigere gevallen een bipolaire stoornis.
Verslavingen, zoals alcoholgebruiksstoornis, drugsverslaving, dwangmatig gokken, gameverslaving, seksverslaving,….
Persoonlijkheidsstoornissen, zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis of een afhankelijkheidspersoonlijkheidsstoornis.
Stoornissen die een breuk met de realiteit veroorzaken.
Relatieproblemen
Seksuele problemen
Praattherapie kan u helpen:
Los conflicten op met je partner of iemand anders in je leven.
Verlicht angst of stress door werk of andere situaties.
Omgaan met grote veranderingen in het leven, zoals echtscheiding, de dood van een geliefde of het verlies van een baan.
Leer om te gaan met ongezonde reacties, zoals woede op de weg of ander agressief gedrag.
In het reine komen met een lopend of ernstig gezondheidsprobleem, zoals diabetes, kanker of langdurige pijn.
Herstel van fysiek of seksueel misbruik of getuige zijn van geweld.
Omgaan met seksuele problemen, of ze nu te wijten zijn aan een fysieke of psychologische oorzaak.
In sommige gevallen kan praattherapie even effectief zijn als medicijnen, zoals antidepressiva. Maar afhankelijk van uw situatie, is praattherapie of gesprekstherapie alleen misschien niet voldoende om de symptomen van een psychische aandoening te verlichten. U kunt ook medicijnen of andere behandelingen nodig hebben.
Bevragingen en psychologische testen
Heel vaak vertrekt een therapeut met je een aantal vragenlijsten of persoonlijkheidstesten aan te bieden. Dit kan de therapeut helpen om het probleem nader te definiëren en de verschillende aspecten ervan te leren kennen. Wil je een zicht krijgen op welk soort vragenlijsten therapeuten online gebruiken, klik dan hier. Uw therapeut kan u ook heel wat papieren vragenlijsten meegeven.
Photo by Callie Gibson
De risico’s
Praattherapie brengt over het algemeen weinig risico met zich mee. Maar omdat het pijnlijke gevoelens en ervaringen kan onderzoeken, kun je je soms emotioneel ongemakkelijk voelen. Een ervaren therapeut die aan uw behoeften kan voldoen, kan eventuele risico’s minimaliseren.
Het leren van copingvaardigheden kan je helpen om negatieve gevoelens en angsten te beheersen en te overwinnen.
Hoe u zich voorbereidt
Zoek een gekwalificeerde universitair opgeleide therapeut. Er zijn heel wat zogenaamde therapeuten op de hulpverleningsmarkt die een of ander cursusje online hebben gevolgd en die je proberen te overtuigen met moeilijke therapeutische begrippen die niets zeggend zijn. Zoek naar een therapeut die vaardigheden en trainingen heeft in de omgeving die je hulp nodig hebt.
Kijk ook naar de kosten. Klinisch psychologen, klinisch (ortho)pedagogen en klinisch seksuologen worden erkend door alle mutualiteiten en u krijgt dan een (weliswaar beperkte) terugbetaling van kosten. Verifieer u vooraf op de website of via gesprek over de kosten en betalingsopties. De meeste therapeuten vragen momenteel gemiddeld 70 euro per uur. Maar als u een bekende therapeut (bijvoorbeeld bekend van televisie) aanspreekt betaal je soms meer dan het dubbele of nog meer. De bekendheid van een therapeut geeft niet altijd garantie op betere begeleiding, maar dat is een keuze die u zelf maakt.
Denk er aan dat uw therapeut bijna altijd als zelfstandige werkt en naast RSZ ook vaak meer dan de helft van dat bedrag moet betalen aan de overheid voor belastingen en kosten. Soms zijn er ook huurkosten van de (groeps)praktijk waar hij/zij werkzaam is.
Bekijk uw zorgen. Denk voor je eerste afspraak na over de problemen waar je graag aan wilt werken. Je kunt dit ook oplossen met je therapeut, maar het hebben van zicht op je specifieke vragen van tevoren kan een goed startpunt zijn. En bekijk zeker ook de kwalificaties van de therapeut of deze persoon jou met je specifieke problemen kan helpen. Denk na of je best door een vrouw of een man geholpen kunt worden. Dat kan naargelang je problemen voor een groot verschil zorgen in veiligheid en vertrouwen in de therapeut.
Voordat u een therapeut kiest, controleert u de achtergrond, het onderwijs, de certificering en de licentie van de persoon. Is deze persoon erkend lid van (nationele en/of internationale) beroepsverenigingen? Dat is al een hele goede referentie van betrouwbaarheid. “Psychotherapeut” is een algemene term in plaats van een functie of een indicatie van onderwijs, opleiding of licentie. Getrainde therapeuten kunnen verschillende functietitels hebben, afhankelijk van hun opleiding en rol. De meeste hebben een master (vroeger licentiaat) behaald aan een degelijke universitaire instelling, eventueel aangevuld met een therapeutische vervolgopleidingen.
Wat je kunt verwachten
Photo by Christian Erfurt
Uw eerste therapie sessie
Tijdens de eerste therapiesessie verzamelt de therapeut meestal informatie over u en uw behoeften. U kunt worden gevraagd om formulieren in te vullen over uw fysieke en emotionele gezondheid. Het kan een paar sessies duren voordat uw therapeut uw situatie en zorgen volledig begrijpt en de beste manier van handelen bepaalt.
De eerste sessie is ook een gelegenheid om je therapeut te interviewen. Je zult kunnen zien of de aanpak en persoonlijkheid van de therapeut voor je gaan werken. Zorg dat je het begrijpt:
Welke therapie zal worden gebruikt.
De doelen van uw behandeling.
Hoe lang elke sessie duurt.
Hoeveel therapiesessies je nodig hebt.
Stel vragen op elk moment tijdens uw afspraak. Als je je niet op je gemak voelt bij de eerste therapeut die je ziet, probeer dan iemand anders. Een goede match met uw therapeut is cruciaal voor een effectieve behandeling.
Starten van psychotherapie
Je zult je therapeut waarschijnlijk wekelijks of om de week of maand minstens 45 minuten tot een uur ontmoeten. Deze sessies kunnen worden gehouden in het kantoor van de therapeut, of u kunt elkaar ontmoeten tijdens een videobezoek.
Soorten therapie
Sommige soorten therapie werken beter dan andere bij de behandeling van bepaalde aandoeningen en aandoeningen. Uw therapeut zal uw situatie en voorkeuren in overweging nemen om te bepalen welke aanpak of combinatie van benadering het beste bij u past. Wilt u een overzicht van alle mogelijke psychotherapeutische stromingen klik dan hier.
Soms hanteert een psychotherapeut één bepaalde benadering, soms is het een verzameling van behandelingswegen, vaak een eclectische benadering genoemd.
Tijdens de therapie
Voor de meeste vormen van therapie moedigt uw therapeut je aan om te praten over je gedachten en gevoelens en wat je dwars zit. Maak je geen zorgen als je het moeilijk vindt om je gevoelens te vertellen. Uw therapeut kan u helpen meer zelfvertrouwen en comfort te krijgen naarmate de tijd vordert.
Omdat therapie soms intense emotionele discussies met zich meebrengt, kun je merken dat je huilt, boos wordt of zelfs een boze uitbarsting hebt tijdens een sessie. Je kunt je ook fysiek uitgeput voelen na een sessie. Je therapeut kan je helpen om met deze gevoelens en emoties om te gaan. De therapeut gaat soms heel ver in vragen of wat men noemt psychische educatie. Je kunt je aangevallen voelen en beslissen om niet meer terug te keren. Je therapeut confronteert je met jezelf en dat kan heel bedreigend zijn. Je moet doorheen deze fase gaan, anders geraken je problemen niet opgelost.
Na een sessie kan je therapeut je vragen om specifieke activiteiten te doen of te oefenen wat je hebt geleerd. Na verloop van tijd kan het bespreken van je zorgen je humeur verbeteren en de manier waarop je denkt en voelt over jezelf veranderen. Het kan ook uw vermogen om met problemen om te gaan verbeteren.
Photo by Nik Shuliahin
Lengte van de therapie
Het aantal therapiesessies dat je nodig hebt en hoe vaak je je therapeut moet raadplegen, hangt af van factoren zoals:
Je geestelijke gezondheidsproblemen.
Ernst van uw symptomen.
Hoe lang je al symptomen hebt gehad of te maken hebt met je psychische problemen.
Hoe snel maakt u vooruitgang in de richting van uw behandelingsdoelen?
Hoeveel stress je ervaart.
Hoeveel uw geestelijke gezondheidsproblemen interfereren met het dagelijks leven.
Hoeveel steun je krijgt van familieleden en anderen.
Kosten en verzekeringen beperkingen.
Ook de duur van de therapiesessies kan afhangen van de gebruikte methode. Cognitieve gedragstherapie bestaat bijvoorbeeld uit een kortere behandeling van enkele sessies. Maar bij diepere problemen kan de therapie langer duren. Uw therapeut kan u helpen te begrijpen hoe lang de behandeling duurt.
Het kan slechts enkele weken duren om u te helpen omgaan met een kortlopend probleem. Of de behandeling kan een jaar of langer duren als u op de lange termijn een probleem hebt met de geestelijke gezondheid of andere langdurige problemen.
Resultaten
Praattherapie kan uw toestand niet genezen of een onaangename situatie laten verdwijnen. Maar het kan je de kracht geven om op een gezonde manier om te gaan en je beter te voelen over jezelf en je leven. Om het meeste uit de praattherapie te halen, neemt u deze stappen:
Zorg ervoor dat u zich op uw gemak voelt bij uw therapeut. Als je je niet op je gemak voelt, zoek dan naar een andere therapeut die je meer op je gemak kan voelen.
Benader therapie als een partnerschap. Praattherapie is het meest effectief als je actief deelneemt aan de besluitvorming. Zorg ervoor dat u en uw therapeut het eens zijn over de belangrijkste problemen en hoe u eraan kunt werken. Samen kun je doelen stellen en de voortgang in de loop van de tijd meten.
Wees open en eerlijk. Succes hangt af van je bereidheid om je gedachten, gevoelens en ervaringen te delen. Het hangt er ook van af of je bereid bent om nieuwe inzichten, ideeën en manieren van doen te overwegen. Als je aarzelt om over bepaalde problemen te praten vanwege pijnlijke emoties, schaamte of angst voor de reactie van je therapeut, laat het je therapeut dan weten.
Volg uw behandelplan. Als je je down voelt of geen motivatie hebt, kan het verleidelijk zijn om psychotherapiesessies over te slaan. Maar dit kan je vooruitgang vertragen. Probeer alle sessies bij te wonen en na te denken over wat je wilt bespreken.
Photo by Unseen Studio
Verwacht geen onmiddellijke resultaten. Werken aan emotionele problemen kan pijnlijk zijn en het kan hard werken vereisen. Het kan zijn dat je meerdere sessies nodig hebt voordat je begint te verbeteren.
Doe je huiswerk tussen de sessies door. Als je therapeut je vraagt om je gedachten te documenteren in een dagboek of copingvaardigheden buiten je therapiesessies te oefenen, ga dan door. Deze opdrachten kunnen u helpen bij het toepassen van wat u in de therapiesessies hebt geleerd.
Als de therapie niet helpt, praat dan met je therapeut. Als u niet het gevoel hebt dat u na verschillende sessies baat heeft bij therapie, praat er dan met uw therapeut over. U en uw therapeut kunnen besluiten om een aantal wijzigingen aan te brengen of een andere aanpak te proberen die effectiever kan zijn of de therapeut zal u aanraden een collega of andere therapeutische oplossingen uit te proberen.
Maar geef het niet te snel op. Als cliënten zich geconfronteerd weten met hun eigen gedrag, denkpatronen of gevoelens, voelen ze dit als een aanval en is het niet vreemd dat ze de therapeut gaan haten of verwensen omdat hij hen niet onmiddellijk steunt maar juist laat aanvoelen waar hun persoonlijkheid of gedrag fout zijn. Nogal wat cliënten zeggen dan dat de therapeut niet deugt en stoppen de therapie. Dit is niet verstandig want de therapeut probeert je te helpen. Zijn doel is om de problemen op te lossen, niet om je naar de mond te praten, want dan geraak je er nooit uit. Wees geduldig en aanvaard dat de therapeut het goed met jou voorheeft, maar dat de confrontatie heftig kan zijn.